RECENSIE | Oorlogsverhalen - Phil Klay

Phil Klay diende in Irak voor het US Marine Corps. In Oorlogsverhalen neemt hij de lezer mee naar de frontlinies van de oorlogen in Irak en Afghanistan, en weer terug naar hun families, die ‘geen idee hebben waar Fallujah ligt, waar drie leden van je peloton stierven’. In ‘Uitgezonden’ herinnert een soldaat zich hoe hij honden moest afschieten omdat ze de lichamen van zijn maten aanvraten; in ‘Lichamen’ vertelt een medewerker van het mortuarium hoe hij na de gevechten telkens de stoffelijke resten van zowel Amerikaanse als Irakese soldaten verzamelde; en in ‘Geld als wapensysteem’ krijgt een jonge officier de absurde opdracht om de levens van de Irakese bevolking te verbeteren met behulp van honkbal.

Oorlogsverhalen is een verzameling van twaalf bijzondere kortverhalen. Een aantal verhalen spelen zich af aan het front, andere aan het thuisfront. Als Irakveteraan weet Phil Klay als geen ander hoe oorlog echt is. Hij weet hoe het voelt om je leven te riskeren in een land aan de andere kant van de wereld, maar ook hoe het is om nadien weer thuis te komen bij mensen die absoluut geen idee hebben wat je daar allemaal meegemaakt hebt. Hoewel de verhalen fictief zijn, merk je aan alles dat Phil Klay schrijft uit ervaring. 

Nu eens choquerend, dan weer doorspekt met donkere humor; Klay weet met zijn realistische, bijna zakelijke schrijfstijl een veelheid aan emoties te vangen op een beperkt aantal pagina's. Alle verhalen mogen dan wel een andere invalshoek hebben, ze zijn stuk voor stuk eerlijk, rauw en onthutsend. De heldhaftigheid van de oorlog verdwijnt in het niet bij de wreedheid en de onzin ervan.

Door te kiezen voor verschillende korte verhalen maakt Klay het voor de lezer moeilijker om een band te krijgen met de personages. De gebeurtenissen in dit boek zullen me dan ook veel langer bijblijven dan de personages op zich. Ik vraag me af of de auteur er bewust voor gekozen heeft zijn personages niet verder uit te diepen - hetzij om de oorlogservaringen an sich naar het voorplan te brengen, hetzij om de lezer duidelijk te maken dat de militairen in de verhalen even goed hun vriend, kennis of buurman zouden kunnen zijn.

Door een combinatie van al deze factoren heb ik deze verhalenbundel totaal anders ervaren dan eender welke andere oorlogsroman die ik ooit las. Ik was zo geïntrigeerd dat ik alleen maar verder wilde lezen, maar tegelijk voelde ik een soort weerzin die me bijna dwong het boek aan de kant te leggen. Aan mensen met een gevoelige maag zou ik Oorlogsverhalen misschien niet aanraden, aan alle andere lezers zeker wel!

««««½

Oorlogsverhalen
Oorspronkelijke titel: Redeployment (Vertaling door Elles Tukker & Maarten van der Werf)
Phil Klay
Aantal pagina's: 303
ISBN 9789048813926
Uitgeverij Lebowski (maart 2014)

Met dank aan de uitgeverij voor het recensie-exemplaar.